Cây tre có rất nhiều ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới trên khắp châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh. Tre có thể sống tốt trên sườn đồi, tăng khả năng bám giữ ở các vùng có địa hình dốc, nghiêng, ngăn xói mòn đất. Hơn nữa, với đặc điểm là vật liệu tự nhiên có khả năng tái tạo, carbon thấp, có độ bền kéo không thua gì thép, tre và các sản phẩm từ tre từ lâu còn là một nguồn thu nhập ổn định cho hàng triệu người dân và doanh nghiệp trên thế giới.
Tre tăng trưởng rất nhanh, một số loài có thể tăng trưởng 90 cm mỗi ngày với bộ rễ vững chắc. Tre trưởng thành chỉ trong vài năm, nên có thể được thu hoạch thường xuyên. Điều này có nghĩa, tre là nguồn tái tạo rất nhanh, có thể cung cấp sinh khối còn nhiều hơn cả rừng trồng và rừng tự nhiên. Đồng thời, có thể tạo ra một số lượng lớn sản phẩm có độ bền cao, giúp lưu trữ carbon trong suốt vòng đời của sản phẩm, ngoài lượng carbon được trữ trong chính cây tre.
Đặc điểm này khiến tre trở thành một “bể chứa carbon” khổng lồ, một giải pháp tự nhiên có ý nghĩa quan trọng trong việc hạn chế tình trạng nóng lên của trái đất. Các nghiên cứu cho thấy trong 30 năm, 1 hecta trồng tre và các sản phẩm từ tre có thể lưu trữ lên tới 600 tấn carbon, cao hơn nhiều loại cây khác.
Một nghiên cứu khác được thực hiện trên các sản phẩm tre công nghiệp của châu Âu như tấm lót sàn, xà, dầm… cho thấy các sản phẩm này có chi phí sinh thái rất thấp, thậm chí âm trong suốt vòng đời của chúng, vượt qua các loại cây gỗ cứng được chứng nhận bởi tổ chức Forest Stewardship Council và có thể được sử dụng như sản phẩm thay thế cho thép và xi măng. Do đó, dùng tre để thay thế các vật liệu truyền thống carbon cao là một sáng kiến có ý nghĩa đối với chiến lược xây dựng xanh ở nhiều nước.
Ở nước ta, cây tre gần gũi và cũng rất đỗi thân thuộc, đã trở thành một trong những biểu tượng cực kỳ đẹp đẽ về sức sống và phẩm cách con người Việt Nam chúng ta. Cây tre là một loài lớn nhanh, khai thác được nhanh, cây tre sớm trở thành một trong những nguồn thực phẩm quan trọng của con người, có thể cung cấp sợi, chất đốt để làm ra hàng ngàn sản phẩm khác nhau. Chúng bền chắc, có thể tái sinh được, và thay thế nhiều chất liệu khác như PVC, nhôm, thép và cốt sắt. Tre cũng là nguồn nhiên liệu sinh học đáng kể, được dùng làm chất đốt và sưởi ấm, hoặc chuyển thành khí đốt trong lĩnh vực điện năng.
Ngoài ra, trồng tre có thể được xem là một giải pháp cho nền nông nghiệp bền vững. Về mặt kinh tế, cây tre trồng từ 12- 15 tháng là có thể thu hoạch măng. Đầu tư cho việc trồng tre không tốn kém, kỹ thuật trồng cũng khá đơn giản, không đòi hỏi nhiều công chăm sóc. Chỉ cần có nước tưới vào mùa khô là cây có thể phát triển bình thường và điều đáng quý là tre ít khi bị sâu bệnh phá hại. Được chăm sóc tốt thì măng tre phát triển rất nhanh và mạnh, lên nhiều mầm và mỗi một búp măng có thể từ 1 đến 6kg. Tre có thể cho thu hoạch măng hằng ngày, ngay cả trong mùa khô, nếu được cung cấp nước tưới đầy đủ. Riêng cây tre còn có thể bán để làm nguyên liệu sản xuất giấy và các mặt hàng thủ công mỹ nghệ có giá trị cao.
Trồng tre chống biến đổi khí hậu và bán tín chỉ carbon
Gần đây hơn, tre đã thu hút sự chú ý khi có thể lấy lượng lớn carbon ra khỏi bầu khí quyển. Cụ thể, tre có thể giúp hạn chế lượng khí thải theo 2 cách: thông qua việc trồng rừng tre và các sản phẩm bền vững từ tre có thể lưu giữ carbon và thay thế cho gỗ, bê tông và thép.
Tre hấp thụ lượng CO2 gấp 4 lần cây lấy gỗ thông thường. Tre lại còn sinh trưởng rất nhanh nên có thể giữ lại lượng CO2 cực lớn, giảm ảnh hưởng của sự nóng lên toàn cầu và sự thay đổi khí hậu. Mỗi năm, 1 héc-ta tre có thể hấp thụ 50 tấn khí nhà kính, cũng như 12 tấn CO2. Bên cạnh đó, tre cũng giải phóng khí oxi vào khí quyển nhiều hơn 35% so với các cây gỗ cứng tương đương. Quá trình quang hợp của tre làm giảm cường độ ánh sáng và bảo vệ con người chống lại tia cực tím.
Với 1,4 triệu ha rừng tre, Việt Nam là nước có diện tích trồng tre lớn thứ 4 trên thế giới, chỉ sau Trung Quốc, Ấn Độ và Mianmar. Đặc biệt, giá tre ở Việt Nam chỉ bằng ⅓ so với tỉnh Anji, Trung Quốc nên mở ra nhiều cơ hội cạnh tranh. Có thể thấy rằng, đây sẽ là một rừng carbon mang lại giá trị kinh tế rất lớn cho bà con và quốc gia.
